σκιά του πάνω από την παγκόσμια οικονομία.
Στο παγόβουνο αυτό, τα χρέη των χωρών της ευρω-περιφέρειας συνιστούν μία μικρή κουκίδα. Τα χρέη της Ιταλίας και της Βρετανίας κατά τι μεγαλύτερα, ενώ ακόμα και αυτά των ΗΠΑ, οι οποίες αναγκάζονται φέτος να ανεβάσουν σε δυσθεώρητα ύψη την οροφή του δημοσίου χρέους τους για να αποφύγουν τη στάση πληρωμών, δεν αποτελούν παρά ένα μικρό του κομμάτι.
Στο μεγαλύτερο μέρος του το παγόβουνο αυτό του χρέους αντανακλά την παγκόσμια αγορά παραγώγων, δηλαδή επενδυτικών στοιχημάτων πάνω σε μετοχές, ομόλογα, εμπορεύματα, νομίσματα και πάσης φύσεως αξίες. Η ονομαστική αξία της παγκόσμιας αγοράς παραγώγων εκτιμάται από την Τράπεζα των Διεθνών Διακανονισμών (δηλαδή την κεντρική τράπεζα των ανά τον κόσμο κεντρικών τραπεζών) σε περίπου μισό τετράκις εκατομμύριο ευρώ! Πρόκειται για ασύλληπτο νούμερο, στην κυριολεξία «αστρονομικό»: αν επιχειρήσει κανείς να το «σπάσει» σε κέρματα του ενός ευρώ θα φτιάξει ένα «μονοπάτι» που θα ξεκινά από τον Ήλιο θα προσπεράσει τη Γη, τον Άρη, το Δία, τον Κρόνο, κι όταν φτάσει στον Πλούτωνα θα έχει ξεδιπλωθεί μόλις κατά τα 2/3 πριν καταλήξει στα απώτατα όρια του ηλιακού συστήματος! Αυτό το ποσό, λοιπόν, μία τεράστια «φούσκα» εικονικού χρήματος, η οποία έχει αποκλίνει επικίνδυνα από την πραγματική αξία της παγκόσμιας οικονομίας: το παγκόσμιο ΑΕΠ, ο πλούτος δηλαδή που παράγουν όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη δουλεύοντας επί ένα χρόνο.
Σε μεγάλο ποσοστό τα επενδυτικά στοιχήματα που συνθέτουν αυτήν τη φούσκα εξουδετερώνουν το ένα το άλλο, αφαιρώντας σημαντικό μέρος από τον «αέρα» της. Σε ποιο βαθμό όμως δεν είναι σε θέση κανείς να υπολογίσει: 10 τρισ. ευρώ, 50, 100, 200; Ακόμα κι έτσι όμως, το υπόλοιπο που μένει από το σύνολο των 500.000.000.000.000 παραμένει ασύλληπτο. Οπως όμοια ασύλληπτες μπορεί να αποδειχθούν οι επιπτώσεις από -ακόμα και μία μικρή- διόρθωσή του.
Στα χρηματιστήρια ως «διόρθωση» νοείται μία συρρίκνωση των αξιών κατά 10%. Μία αντίστοιχη διόρθωση -φυσιολογική (έως νομοτελειακή) για την κάθε «φούσκα»- στην παγκόσμια αγορά παραγώγων θα αφαιρούσε αξίες 50 τρισ. ευρώ, όσο δηλαδή το παγκόσμιο ΑΕΠ! Ποιος θα κατέγραφε αυτές τις ζημίες; Η απάντηση στο ερώτημα απαντά και στη θέρμη με την οποία οι, ανά τον κόσμο, κυβερνήσεις έσπευσαν να διασώσουν τις τράπεζές τους μετά το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008. Ο φόβος διόρθωσης σε αυτό το ασύλληπτο παγόβουνο χρέους ήταν και παραμένει ο μεγάλος φόβος της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ. Διότι ο κίνδυνος ενός οικονομικού Αρμαγεδδώνα δεν έχει ξεπεραστεί. Η λύση που επιστρατεύτηκε το 2008-2009 ήταν να εκτυπωθεί νέο χρήμα και να επωμιστούν τις ζημίες οι φορολογούμενοι, μία στρατηγική με διαχρονική επιτυχία. Ανέκαθεν οι κυβερνώσες ελίτ έβρισκαν διέξοδο στα οικονομικά τους αδιέξοδα «γδύνοντας» τα κατώτερα οικονομικά στρώματα, κι όταν αυτό δεν ήταν αρκετό.
Το «πρόβλημα» σήμερα, είναι ότι η επαπειλούμενη ζημία είναι τόσο μεγάλη που τα χρήματα των φορολογούμενων απλά δεν αρκούν για να την καλύψουν. Για την ακρίβεια, δεν αρκεί ακόμα κι αν όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη ανεξαιρέτως δουλεύουν χωρίς να πληρώνονται και να τρέφονται για έναν χρόνο! Αυτή είναι μία πραγματικότητα, έναντι τις οποίας οι σύγχρονες οικονομικές ελίτ, είτε πρόκειται για ευρωπαϊκές είτε αμερικανικές ή τρίτες, προσπαθούν με κάθε τρόπο να κερδίσουν χρόνο. Αργά ή γρήγορα, όμως, κι αφού προηγουμένως έχουν διαλύσει οικονομίες ολόκληρες (π.χ. Ελλάδα, Ιρλανδία κ.λπ.) σε μία μάταιη προσπάθεια να διατηρήσουν το προηγούμενο status quo, θα αναγκαστούν να κάνουν το προφανές: να προχωρήσουν σε μία παγκόσμια συμφωνία διαγραφής του χρέους, ώστε με μηδενισμένο πια το κοντέρ, η παγκόσμια οικονομία να αναγεννηθεί από τις στάχτες ενός χρεοκοπημένου συστήματος. Ασφαλώς μία τέτοια εξέλιξη δεν μπορεί να έρθει ομαλά, αλλά μάλλον με πολλά Ρίχτερ.
Οποιες κοινωνίες, όμως, επιλέξουν να μην περιμένουν μία εξωγενή διόρθωση, αλλά προχωρήσουν οι ίδιες και ελεγχόμενα σε μία εκ των έσω αναπροσαρμογή αξιών θα εμφανιστούν θωρακισμένες την ώρα της κρίσης και σε πλεονεκτική θέση στην νέα τάξη πραγμάτων. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα, να αποτελέσει ακριβώς μία τέτοια κοινωνία. Αρκεί να πάψει να αναζητεί τα αίτια της κρίσης της σε άσπλαχνους εταίρους, εχθρικούς δανειστές, διαβολικούς κερδοσκόπους και πάσης φύσεως προσβολές της κοινής λογικής, και να επιβάλει η ίδια, όσο υπάρχει καιρός, τη διόρθωση των αξιών στο εσωτερικό της.
Γράφει ο Γιώργος Ι. Μαύρος
