Την τελευταία διετία στην Ελλάδα καταγράφηκε μείωση της καπνιστική συνήθειας κατά...
7% στους άνδρες και αύξηση κατά 3,7% στις γυναίκες.
Αυτό έδειξαν τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας, η οποία παρουσιάστηκε από τον καθηγητή, Παναγιώτη Μπεχράκη, το γενικό γραμματέα του υπουργείου Υγείας, Αντώνη Δημόπουλο και τον πρόεδρο του ΕΟΦ, Γιάννη Τούντα, με αφορμή το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τον Έλεγχο του Καπνίσματος, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 2 Δεκεμβρίου στο αμφιθέατρο του υπουργείου Υγείας, στο Μαρούσι.
Ο κ. Τούντας παρουσίασε αναλυτικά τα στοιχεία της έρευνας, Hellas Health ΙΙI, που πραγματοποίησε το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) σε συνεργασία με το Harvard School of Public Health και τη Metron Analysis.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 ατόμων ηλικίας άνω των 18 ετών, κατά την περίοδο 1-21 Οκτωβρίου 2010, δηλαδή μετά την έναρξη εφαρμογής του νέου νόμου για την απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους εσωτερικούς χώρους.
Συγκεκριμένα, το 42,9% των ανδρών και το 37,2% των γυναικών δηλώνουν ότι είναι καθημερινοί καπνιστές. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες πανελλαδικές μελέτες Hellas Health I και ΙΙ, που έγιναν το 2006 και το 2008 αντίστοιχα, τα ποσοστά των ανδρών καπνιστών εμφανίζονται μειωμένα (ήταν 49,9% το 2006 και 46,4% το 2008), ενώ στις γυναίκες παρουσιάζεται αύξηση (30,8% το 2006 και 33,5% το 2008).
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 61,2% του δείγματος έχει καπνίσει τουλάχιστον ένα τσιγάρο στη ζωή του, ενώ οι μισοί από τους καπνιστές ξεκίνησαν το καθημερινό κάπνισμα σε ηλικία μικρότερη των 18 ετών.
Τρεις στους 10 καπνιστές έχουν σταματήσει το κάπνισμα για τουλάχιστον μία μέρα μέσα στο τελευταίο έτος και 43% των καπνιστών δηλώνει ότι σκοπεύει να κόψει το κάπνισμα (19% μέσα στο ερχόμενο έτος).
Οι περισσότεροι καπνιστές βλέπουν ως σημαντικότερα κίνητρα για τη διακοπή τις συνέπειες που έχει το τσιγάρο στην υγεία τους (67%) και στην υγεία των φίλων και των συγγενών τους (51%), καθώς και την επιθυμία τους να δώσουν το καλό παράδειγμα στα παιδιά (54%).
Αντιθέτως, οι απαγορεύσεις στον χώρο εργασίας (20%) και στους δημόσιους χώρους (22%), οι σχετικές διαφημίσεις (13%) και η κοινωνική αποδοκιμασία του καπνίσματος (10%), φαίνεται να έχουν πολύ μικρότερη σημασία, τουλάχιστον ως κίνητρα για τους καπνιστές.
Γνωρίζουν
Οι περισσότεροι Έλληνες γνωρίζουν ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα, εμφράγματα, αναπνευστικά νοσήματα και επιπλοκές της κύησης (ποσοστά 88-93%).
Λιγότεροι (69-71%) γνωρίζουν ότι προκαλεί επίσης εγκεφαλικά επεισόδια και άλλους καρκίνους, ενώ τα ποσοστά είναι σημαντικά μικρότερα, όταν η αντίστοιχη ερώτηση αφορά το παθητικό κάπνισμα. 15% των συμμετεχόντων στην έρευνα, δήλωσαν ότι ο καπνός από το τσιγάρο των άλλων θεωρούν πως δεν είναι καν επικίνδυνος για τη δική τους υγεία!
Αυτή η άγνοια αντικατοπτρίζεται και στα υψηλά ποσοστά έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα, τόσο στο σπίτι, όσο και στους χώρους εργασίας. Τρεις στους 10 ανθρώπους ζουν σε σπίτια όπου κάποιος καπνίζει εντός σπιτιού, ενώ 4 στους 10 απάντησαν ότι δεν υπάρχει κάποιου είδους περιορισμός του καπνίσματος στο σπίτι τους.
Η κατάσταση δεν είναι ιδιαίτερα καλύτερη και στους εργασιακούς χώρους, παρά τις σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας. Μόνο το 56,3% των ανθρώπων που εργάζονται σε κλειστούς χώρους δήλωσαν ότι υπάρχει απαγόρευση του καπνίσματος στον χώρο που εργάζονται, με αποτέλεσμα 1 στους 3 εργαζόμενους (34,3%) να γίνεται παθητικός καπνιστής στον χώρο δουλειάς του.
Ωστόσο, το 69,6% του συνόλου των εργαζομένων (καπνιστών και μη) πιστεύει ότι το κάπνισμα δεν θα πρέπει να επιτρέπεται στον χώρο εργασίας τους.
Βελτίωση
Μάλιστα, ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων θεωρούν ότι η απαγόρευση του καπνίσματος στον χώρο εργασίας τους θα βελτίωνε την απόδοσή τους (20%), το ηθικό τους (21%) και την υγεία τους (42%).
Το 69%, το 67% και το 49% αντίστοιχα πιστεύουν ότι δε θα υπήρχε καμιά διαφορά.
Παρά τη θετική τους στάση απέναντι στην απαγόρευση, το 43% δεν θα αντιδρούσε αν κάποιος άναβε τσιγάρο στον χώρο που εργάζονται και ένα επιπλέον 23% θα ακολουθούσε και θα άναβε επίσης τσιγάρο.
Προβλήματα στην εφαρμογή της νομοθεσίας παρουσιάζονται και στους χώρους εστίασης και διασκέδασης. Το 43% όσων επισκέφθηκαν κάποιο εστιατόριο τον τελευταίο μήνα, δήλωσαν ότι είδαν πελάτες να καπνίζουν 'μερικές φορές', 'συχνά' ή 'πάντα', ενώ μόνο το 37% διαπίστωσαν ότι στο εστιατόριο δεν υπήρχε καθόλου καπνός. Το αντίστοιχο ποσοστό για μπαρ, κλαμπ και καφέ ήταν μόλις 33%.
Η απαγόρευση του καπνίσματος σε μπαρ, κλαμπ και καφέ βρίσκει σύμφωνους το 63% των ανθρώπων. Ωστόσο, σε περίπτωση που διαπιστώσουν ότι αυτή δεν τηρείται, μόνο το 17% δηλώνει ότι θα διαμαρτυρόταν στον υπεύθυνο του καταστήματος, το 11% θα διαμαρτυρόταν στον καπνιστή και μόλις το 1% θα έκανε καταγγελία στις αρμόδιες αρχές.
Η πλειονότητα των πολιτικών εναντίον του καπνίσματος συγκεντρώνει την υποστήριξη των πολιτών, με μοναδική εξαίρεση την αύξηση της φορολογίας στα προϊόντα καπνού.
Ως προς τον νέο νόμο που προβλέπει την πλήρη απαγόρευση σε κλειστούς χώρους, το 96% των πολιτών δηλώνουν ότι τον γνωρίζουν και σχεδόν 7 σους 10 θεωρούν ότι είναι θετική (47%) ή μάλλον θετική (22%) εξέλιξη.
Το 67% των πολιτών θεωρεί ότι η ελληνική κοινωνία είναι σίγουρα ή μάλλον ανώριμη να δεχθεί την εφαρμογή του νόμου, αλλά το 51% πιστεύει ότι εν τέλει, παρά τις δυσκολίες, ο νόμος θα εφαρμοστεί.
Ως προς τα αίτια αποτυχίας του προηγούμενου νόμου, ως κυριότερες αιτίες εμφανίζονται ο ελλιπής έλεγχος, το γεγονός ότι η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη και η απουσία κυρώσεων για τους παραβάτες.
