Μπορεί μια επανάσταση να ξεκινήσει από το διαδίκτυο; Μπορεί μια ιστοσελίδα να φέρει τα πάνω κάτω; Το Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα παρουσιάζει σήμερα το...νέο επίκαιρο ντοκιμαντερ του, «Οι αντάρτες του διαδικτύου», βάζοντας στο μικροσκόπιο το ρόλο που έπαιξε το διαδίκτυο στην εξάπλωση της επανάστασης στα Αραβικά κράτη αλλά και τις αποκαλύψεις της ιστοσελίδας Wikileaks.
Στις 24 Ιανουαριου του 2011, η Ασμα Μαχφούζ, μια νεαρή Αιγύπτια ακτιβίστρια, δημιούργησε με τη κάμερα της ένα βίντεο και το ανάρτησε στο διαδίκτυο. Ζητούσε από τους συμπατριώτες της να ξεπεράσουν το φόβο και να κατέβουν σε μια διαδήλωση στη πλατεία Ταχρίρ, ακολουθώντας το παράδειγμα των Τυνήσιων διαδηλωτών που είχαν μόλις ανατρέψει το καθεστώς του Μπεν Αλι. «Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι θα είχε τέτοια απήχηση», εξηγεί στη κάμερα του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα. Με έβλεπαν άνθρωποι στο δρόμο και μου έλεγαν πόσο είχαν συγκινηθεί και ότι θα ακολουθούσαν το κάλεσμα μου». Την επόμενη μέρα εκατοντάδες χιλιάδες μαζεύτηκαν στη κεντρική πλατεία του Καίρου, στη πρώτη από τις μεγάλες διαδηλώσεις που ανέτρεψαν το καθεστώς Μουμπάρακ.
Μπορεί στη Δύση το facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να χρησιμεύουν για τον εντοπισμό παλιών συμμαθητών ή ιντερνετικά ραντεβού, αλλά στις αραβικές χώρες χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια για τον συντονισμό και την οργάνωση των κινημάτων αντίστασης της νεολαίας. Το «Κίνημα της 6ης Απριλίου», στο οποίο συμμετείχε η Ασμα Μαχφούζ και πολλοί από τους ακτιβιστές που μιλούν στην εκπομπή, δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 2008 από φοιτητές και μαθητές που αποφάσισαν, μέσω του facebook, να συμπαρασταθούν στους εργάτες που απεργούσαν ενάντια στις αυξήσεις των τιμών στα τρόφιμα. Από τότε και μέχρι και την νικη της επανάστασης, οι ηγέτες του Κινήματος της 6ης Απριλίου Μοχάμετ Άντελ και Άχμεντ Μάχερ, διηγούνται στον Στέλιο Κούλογλου ότι δεν έπαψαν να μπαινοβγαίνουν στις φυλακές.
Ακόμη πιο δραματική η περίπτωση του Καρίμ Αμέρ, ο οποίος το 2007 αποφάσισε να δημιουργήσει ένα blog για να εκθέσει τις απόψεις του για τη χώρα του, τη θρησκεία και την πολιτική. Πρώτα αποβλήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Αλεξάνδρειας και λίγο μετά καταδικάστηκε σε 4 χρόνια φυλακή “για προσβολή του Ισλαμ και του προέδρου Μουμπάρακ”. Μετα από 2 χρόνια, η δικηγόρος του Άζα Μάταρ προσπάθησε σε ενα επισκεπτήριο να του δώσει ένα απόκομμα εφημερίδας με τις διεθνείς αντιδράσεις για τη φυλάκιση του, αλλά οι δεσμοφύλακες το αντιλήφθηκαν. Πέρασε τα υπόλοιπα 2 χρόνια σε πλήρη απομόνωση.
Ελέγχοντας ασφυκτικά τα συμβατικά ΜΜΕ,το καθεστώς Μουμπάρακ είχε διαβλέψει σωστά ότι το ίντερνετ αποτελούσε ένα θανάσιμο κίνδυνο. Στα ίντερνετ καφέ, η Μυστική Αστυνομία παρακολουθούσε την παραμικρή κίνηση και εκβίαζε τους ιδιοκτήτες για να της δώσουν πληροφορίες για τις σελίδες που επισκέπτονταν οι πελάτες τους. Αλλά όταν ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις τον Ιανουάριο του 2011, αμέσως μετά το βιντεο-κάλεσμα της Ασμα Μαχφούζ, το καθεστώς κάνει το μοιραίο λάθος: κόβοντας το ίντερνετ, θα σπρώξει τους ανθρώπους που μέχρι τότε παρακολουθούσαν τις διαδηλώσεις από τους υπολογιστές τους, να κατέβουν στους δρόμους.
Καταλυτικό ρόλο στην εξέγερση της Τυνησίας που είχε προηγηθεί, έπαιξαν τα απόρρητα τηλεγραφήματα που τον Νοέμβριο του 2010 άρχισε να δημοσιεύει η ιστοσελίδα wikileaks. Σε ενα τηλεγράφημα προς την Ουάσιγκτον το 2009 ο αμερικανός πρεσβευτής στη Τύνιδα περιέγραφε λεπτομέρειες από το δείπνο που του παρέθεσε η κόρη του προέδρου Μπεν Αλί και ο σύζυγος της: το μενού περιελάμβανε 12 πιάτα, με κερασάκι στη τούρτα παγωμένο, εισαγόμενο γιαούρτι από το Σαιν Τροπέζ. Το κατοικίδιο της οικογένειας, ένα τιγράκι που φώναζαν “Πασά”, καταβρόθιζε 4 κοτόπουλα την ημέρα, τη στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες στη Τυνησία δεν μπορούν να αγοράσουν ένα κοτόπουλο την εβδομάδα.
Η εκπομπή εξετάζει το ρόλο και τους σκοπούς της περίφημης πλέον ιστοσελίδας, μιλώντας με στενούς συνεργάτες του Τζούλιαν Ασάνζ, πρωτεργάτη της wikileaks. Περιγράφουν τις πιέσεις και τις απειλές που δέχονται, οι οποίες στην περίπτωση του Ασάνζ οδήγησαν στη προσωρινή κράτηση του στις φυλακές της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Ασάνζ αντιμετωπίζει το αίτημα έκδοσης του στη Σουηδία, όπου έχει υποβληθεί μήνυση εναντίον του από δυο γυναίκες που το καλοκαίρι του 2010 τον είχαν φιλοξενήσει σπίτι τους. Η κατηγορία του βιασμού αφορά τη μη… χρήση προφυλακτικού στη διάρκεια της ερωτικής επαφής που είχαν μαζί του. Αν δεν εκδοθεί στη Σουηδία και απο εκεί στις ΗΠΑ, υπάρχει και άλλος δρόμος: οι παρουσιαστές των ειδήσεων στις αμερικανικές τηλεοράσεις καλουν ανοιχτά για τη δολοφονία του.
Τα γυρίσματα έγιναν στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και την Αιγυπτο. Μιλούν μεταξύ των άλλων o Ιαν Οβερτον, διευθυντής του Κέντρου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (BIJ) στο Λονδίνο, ο Ρέιμοντ Μακγκόβερν, πρώην αναλυτής της CIA και ο αμερικανός στρατιώτης Τζός Στίμπερ, του οποίου η μονάδα πρωταγωνιστεί στο “παράπλευρο φόνο”, το συγκλονιστικό βίντεο για τη δολοφονία αμάχων και δημοσιογράφων στο Ιράκ, που αποκάλυψε η wikileaks.
Σήμερα στις 23:00, στη ΝΕΤ, στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.
